قشم
شرح
جزیره قشم، نگین زیبای خلیج فارس مجموعه‌ای از سواحل صخره‌ای، ماسه‌ای و شنی و گلی را در خود جای داده است. گستردگی آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی، در کنار میراث ارزشمند زمین شناختی، این جزیره را به تنها ژئوپارک ایران و منطقه خاورمیانه تبدیل کرده است.
در سفر به قشم با پهنه گسترده‌ای از زیبایی‌های بی‌انتها روبه‌رو هستید، خودتان را برای تجربه‌ای بسیار لذت‌بخش و بی‌تکرار، آماده کنید. جزیره قشم علاوه بر جاذبه‌های فراوان، غذاهای عالی و محلی خوش‌طعم و بازارهای محلی و مدرن جالب توجهی نیز دارد. اگر تاکنون به قشم سفر نکرده‌اید، در اولین فرصت بار سفر ببندید و از گشتوگذار در این کرانه زیبا، لذت ببرید.
در این مقاله کجارو قصد داریم، شما را با ظرفیت‌های مختلف گردشگری در جزیره قشم در جنوب ایران، آشنا کنیم. با ما همراه شوید تا برایتان از شگفتی‌های این جزیره بگوییم.
معرفی قشم
جزیره قشم بزرگترین جزیره غیر مستقل جهان، دو برابر و نیم جزیره بحرین، وسعت دارد. این جزیره با مساحت ۱۴۹۱ کیلومتر مربع در استان هرمزگان و در تنگه هرمز قرار گرفته است؛ به همین دلیل موقعیت کاربردی بالایی دارد. از گذشته‌های دور، این جزیره به‌دلیل قرار داشتن در مسیر آبی ابریشم، از اصلی‌ترین مراکز کنترل این مسیر بوده است. کشف سنگواره‌های فسیلی در سواحل قشم، تمدنی ۴۰۰ هزار ساله آن را آشکار میکند.
جزیره قشم از شمال به بندر عباس، از شمال شرقی به جزیره زیبای هرمز، از شرق به جزیره لارک، از جنوب به جزیره هنگام و از جنوب غربی به جزایر تنب کوچک و بزرگ می‌رسد. دسترسی مناسب از این جزیره به دیگر جزایر گردشگری و راهبردی در اطرافش، بر اهمیت این منطقه می‌افزاید. شهر قشم در منتهی الیه شرقی این جزیره و در نزدیک‌ترین فاصله تا تنگه هرمز، قرار دارد و نزدیک‌ترین فاصله را به طول ۲۰ کیلومتر، تا محله سربندر بندر عباس دارد، اما نزدیک‌ترین فاصله به ساحل اصلی، در دماغه شمالی جزیره در بندر لافت، تا بندر پل در شهرستان خمیر و به فاصله ۱۸۰۰ متر است.
پرتغالی‌ها بیش از یک قرن بر این جزیره تسلط داشتند و سپس نوبت به هلندی‌ها و انگلیسی‌ها رسید؛ اما در نهایت اختیار آن به ایران بازگشت. این جزیره در مسافت طولی خود، بین ۱۱۵ تا ۱۲۵ کیلومتر طول دارد و عرض آن در این فاصله متغیر است.
بیشتر ساکنان جزیره بومیان منطقه هستند، اما در سال‌های اخیر به‌دلیل گسترش بازارهای تجاری و رونق اقتصادی فراوان، مهاجران زیادی به قشم آمده‌اند. تعداد بنادر تجاری و صیادی و گردشگری در قشم زیاد است، که راه دسترسی از اسکله این بنادر به جزیره‌های زیبای هنگام، هرمز و لارک، در اطراف قشم، وجود دارد.
از دیگر برجستگی‌های قشم، گستردگی سواحل و کرانه‌های آن با خلیج فارس است. این کرانه‌ها تنوع بالایی دارند. سواحل صخره ای زیتون، سواحل شنی، ماسه‌ای و نقره فام سیمین و سواحل گلی جنگل‌های حرا و لافت در قشم، از انواع این سواحل هستند. جزیره قشم ظرفیت‌های قابل توجهی در گردشگری تاریخی و طبیعی دارد که این منطقه را به یکی از مقاصد اصلی سفر برای گردشگران داخلی و خارجی، تبدیل کرده است.
کد قشم: ۰۷۶
آب و هوای قشم
اقلیم این منطقه ایران به‌دلیل نزدیگی به خط استوا، گرمسیری است و مجاورت با دریا رطوبت هوا را افزایش می‌دهد. متوسط دمای هوای قشم در طول سال، بالاتر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد است؛ به همین دلیل تحمل شرایط آب و هوایی برای مردم غیر بومی در بیشتر اوقات سال بسیار سخت است. تنها مدت کوتاهی در سال وسایل سرمایشی در این جزیره خاموش می‌شوند. معماری سازه‌های این جزیره متناسب با آب و هوای آن است و در ساخت منازل، بادگیرها نقش مهمی دارند و سیستم تنفسی خانه ها به شمار می‌روند. دمای هوای قشم در سردترین زمان سال از هفت درجه بالای صفر، کمتر نمی‌شود.
بهترین زمان سفر به قشم
بهترین زمان سفر به قشم، اوایل ماه آذر تا اوایل فروردین ماه است. اگر قصد اقامت در فضای باز دارید، از اوایل دی تا اواخر بهمن راهی قشم شوید. بارش‌ها در این فاصله محدود می‌شود. متوسط دمای هوا در این زمان ۲۰ درجه سانتی‌گراد است و از ۲۵ درجه نیز بیشتر نمی‌شود، که هوایی بهاری و بسیار مناسب برای گشتوگذار در جزیره است.
اگر با هدف خرید به قشم سفر می‌کنید، در فصل تابستان، این شهر بسیار خلوت می‌شود و تمام بازارها و مراکز خرید، سیستم سرمایشی مناسب و قوی دارند، پس می‌توانید در این وقت از سال نیز به قشم بروید و از خلوتی مراکز خرید و شهر استفاده کنید. اگر به تماشا و شرکت در جشن‌ها و مراسم زیبای محلی مردم قشم علاقه دارید، زمان برگزاری جشن معروف «نوروز صیاد»، آخر تیرماه، جشن‌های استقبال از نوروز، در اواخر سال و اوایل سال جدید، جشن «نخل خرما» در دهه آخر شهریور و جشن میگو در ۲۴ و ۲۵ آبان ماه و همراه با نمایشگاه‌های آثار و صنایع دستی مردم قشم، برگزار می‌شوند. با توجه به علاقه‌مندی و هدف سفرتان می‌توانید، بهترین زمان را انتخاب کنید. ۱۰ تیر تا ۱۰ شهریور گرم‌ترین زمان‌ها در جزیره هستند.
پوشش گیاهی و جانوری قشم
جنگل‌های حرا پوشیده از گونه‌ای مانگرو با دو هزار کیلومتر مربع مساحت، بیشترین پوشش گیاهی قشم را تشکیل می‌دهند. گیاهان این جزیره، خشکی پسند، حرارت خواه و نیازمند رطوبت در تابستان هستند. درختچه‌های کوتاه بیابانی، درختان «کهور» و «کرت» و «کنار» و نخل‌های بلند، از دیگر گونه‌های گیاهی به شمار می‌روند.
انواع پرندگان مهاجر، خفاش‌ها، خزندگان، خارپشت، خرگوش و روباه نیز، پوشش جانوری را تشکیل می‌دهند. آهوی جبیر یا غزال ایرانی، گونه رو به انقراض و برجسته این جزیره است.
نکته جالب توجه در پوشش جانوری قشم، میزبانی این جزیره از بزرگترین پستاندار جهان، «وال آبی» با طول بیش از ۳۰ متر و وزن در حدود ۱۲۰ هزار کیلو و کوچک‌ترین پستاندار جهان، «حشره خوار کوتوله» با طول هشت سانت و پنج گرم وزن، هم‌زمان است.
جاهای دیدنی قشم
تعداد جاهای دیدنی قشم بسیار زیاد است. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی قشم، در سراسر این جزیره گسترده هستند. از هر سمت بروید، به جاذبه‌ای تماشایی خواهید رسید.
همچنین پس از غروب آفتاب، قشم جلوه‌ای دیگر به خود می‌گیرد و به‌دلیل خنکی هوا، بسیاری از گردشگران را ترغیب به گشتوگذار در جزیره میکند. برخی از بهترین جاذبه های قشم در شب شامل ساحل لارک، مجتمع تفریحی و گردشگری هامون و پارک‌ها و مراکز خرید می‌شود.
جاذبه های طبیعی قشم
جاذبه‌های طبیعی این جزیره به سبب آب و هوا و موقعیت جغرافیایی خاص این منطقه و فرسایش سالیان دراز، به وجود آمده‌اند و برترین آن‌ها عجایب هفت‌گانه قشم هستند. از برجسته‌ترین جاذبه‌های این جزیره، «جنگل حرا» است. همچنین طولانی‌ترین غار نمکی جهان در این جزیره قرار دارد.
عکاس: سید وحید حسینی
تنگه چاهکوه، غارهای خربس، دره ستارگان قشم، روستای کاسه سلخ، روستای شیب دراز و جزایر ناز از دیگر مقاصد طبیعی قشم محسوب می‌شوند.
جاذبه های تاریخی قشم
قلعه پرتغالی‌های قشم، مقبره بی‌بی مریم و گورستان تاریخی تم سنتی از جاذبه های تاریخی قشم هستند و از تاریخ کهن آن نشان دارند. همچنین آب‌انبار بی‌بی در داخل شهر قشم و سد گوران در قسمت غربی جزیره از دیگر نقاط دیدنی قشم محسوب می‌شوند که برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری مناسب هستند.
در بندر لافت نیز می‌توانید از بافت سنتی خانه‌ها دیدن کنید و به چاه‌های تلا و قلعه نادری با ۲۵۰ سال قدمت سر بزنید.
مراکز خرید قشم
علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، قشم مراکز خرید متعددی را در خود جای می‌دهد که شامل بازارهای سنتی و پاساژهای مدرن می‌شود. از جمله مراکز خرید قشم می‌توان به مجتمع تجاری سیتی سنتر، بازار ستاره و الماس مال اشاره کرد. همچنین مراکز خرید ارزان قشم را مواردی نظیر بازار قدیم قشم، بازار بزرگ فردوسی قشم، مرکز خرید پردیس قشم، بازار خلیج فارس و مرکز خرید سیمرغ تشکیل می‌دهند.
تفریحات قشم
از برجسته‌ترین جاذبه‌های جزیره قشم، سواحل متنوع و زیبای آن است. در بازدید از سواحل قشم، ضمن بهره‌مندی از زیبایی‌های طبیعی آن‌ها، می‌توانید از امکانات تفریحی موجود در این سواحل مانند غواصی، پرواز با پاراگلایدر، قایق‌سواری و موتور چهار چرخ نیز لذت ببرید.
پارک زیتون، پارک کروکودیل و آکواریوم پروانه طلایی از دیگر مکان‌های تفریحی و دیدنی قشم هستند که بازدید از آن‌ها، خالی از لطف نیست.
جزیره هنگام قشم
جزیره هنگام در دو کیلومتری جنوب شرقی جزیره قشم در استان هرمزگان قرار دارد و از طریق اسکله کندالو یا اسکله شیب دراز قابل دسترسی است. این جزیره با سواحل دیدنی، بازار دوست‌داشتنی و دیگر جذابیت‌های منحصر‌به‌فرد، یکی از مقاصد گردشگری محبوب در قشم به شمار می‌آید.
سوغات و صنایع دستی قشم
مردم جزیره قشم به کار صیادی و نخل‌داری مشغول هستند، به همین دلیل انواع ماهی و میگو و خرماها از بهترین سوغات‌ها در این منطقه هستند. در کنار این محصولات، نان‌های قشم، انواع ادویه‌های محلی، کیک هلر(نوعی کیک اسفنجی) و شیرینی مسقطی قشم، از دیگر سوغات‌های خوراکی این جزیره به شمار می‌روند.
انواع صنایع دستی و تولید پوشاک محلی از پارچه‌های سنتی قشم، در این جزیره، رونق فراوان دارند و می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان سوغات قشم تهیه کنید. انواع زیورآلات و وسایل تزیینی با صدف، گوش‌ماهی، مرجان، حلزون و سنگ‌های دریایی، وسایل تولیدی با حصیر و برگ نخل و لباس‌های 
ساز و نوای عود و تنبک، هنوز هم در سواحل و بندرهای مختلف قشم شنیده می‌شود. سازهای جنوبی به‌وسیله هنرمندان اصیل و خوش‌ذوق جنوب ساخته می‌شوند. در بازارهای محلی می‌توانید، هنرمندانی را مشغول ساخت این سازها پیدا کنید و اگر علاقه‌مند به این سازها هستید، به یادگار خرید کنید.
در گذشته بازارهای قشم بسیار محلی و سنتی بودند؛ اما امروزه مدرن‌ترین بازارها با محصولات با کیفیت در قشم فراوان هستند. می‌توانید با رفتن به هرکدام از این بازارها، اقلام مورد نیاز خود را تهیه کنید. به خاطر داشته باشید؛ خرید از بازارهای کوچک ساحلی و محلی، حمایت از بومیان منطقه است و بهترین صنایع دستی را در این بازارها می‌توان یافت.
غذاهای محلی قشم
مهم‌ترین خصوصیت غذاهای جنوبی استفاده از ادویه‌های تند و معطر و محصولات دریای جنوب است و به‌دلیل طبع سرد ماهی، همراه آن خرما و رطب مصرف می‌کنند.
ماهی برشته از محبوب‌ترین غذاهای مردم قشم است. کلمبا، زیبون، موفلک و غذای مشهور هواری پلو از دیگر خوراکی‌هایی هستند که می‌توانید در سفر به قشم امتحان کنید.
خوردن عنکاس، پلو دیشو و پودینی کوسه را نیز در قشم فراموش نکنید. نان تمشی از نان‌های محلی معروف است که توسط بانوان قشم و سایر نقاط جنوب ایران طبخ می‌شود. در سواحل زیبا و تفریحی قشم می‌توانید، طعم این نان‌های معروف را امتحان کنید.
قلیه ماهی غذای خوش طعمی است که هر کجا امتحان کرده باشید، به پای طعم آن در جنوب نمی‌رسد. در سفر به قشم، حتما این غذا را امتحان کنید. اگر به غذاهای دریایی علاقه ندارید، جای نگرانی نیست. کباب بز از معروف‌ترین غذاهای قشم است که ساختاری شبیه جگر و طعمی مشابه کباب چنجه دارد.
از دیگر غذاهای متداول در قشم، می‌توان به کوکو ماهی شیر اشاره کرد. مهیاوه نیز پیش غذایی متداول است که در حقیقت نوعی سس ماهی با سبزی و ادویه است. در قشم می‌توانید تجربه خوردن میوه‌های خاص منطقه گرمسیری را داشته باشید. از انواع این میوه‌ها می‌توان به پاپایا، آووکادو، گوادا، استارفروت و دراگون فروت، اشاره کرد. پخت شیرینی‌های خرمایی نیز میان بانوان قشم رایج است.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم قشم
اگر به قشم سفر کرده باشید، حتما تجربه مهمان‌نوازی و خون‌گرمی مردمان این خطه را دارید. مردم بردبار قشم به زبان فارسی با گویش بندری سخن می‌گویند. زبان محلی این جزیره، ترکیبی از زبان‌های فارسی، عربی، هندی و انگلیسی است. بیشتر مردم قشم مسلمانان سنی هستند.
مردان قشم، لباس‌های بلند نخی می‌پوشند و دستار بر سر می‌گذارند و بانوان این جزیره، روبند می‌زنند و شلوارهای خوس‌دوزی محلی می‌پوشند و چادر مشکی یا رنگی سر می‌کنند. از معروف‌ترین جشن‌ها در این جزیره «نوروز صیاد» است که همه ساله اواخر تیرماه برگزار می‌شود. در این روز مردم این جزیره به پاس شکرگزاری در پایان سال صیادی، پایکوبی می‌کنند و صید انجام نمی‌دهند و غذاهای دریایی نمی‌خورند. برگزاری این مراسم زیبا در آغاز فصل تخم‌گذاری ماهی‌ها و آبزیان، از توجه مردم این خطه به حراست از محیط زیست حکایت میکند.
جشن میگو در ۲۴ و ۲۵ آبان ماه و جشن نخل خرما در دهه آخر شهریور، از دیگر مراسم و آیین‌های مردم قشم است. مراسم عروسی در قشم با شکوهی خاص برگزار می‌شود. در این روز، بزرگ‌ترها و پیرهای فامیل، داماد را تا رسیدن به منزل عروس همراهی می‌کنند و پس از این مشایعت با ساز و دهل جنوب به‌صورت هماهنگ به رقص محلی می‌پردازند.
اقامت در قشم
در سفر به این جزیره گزینه‌های متفاوت و متنوعی برای اقامت در اختیار دارید، که با توجه به بودجه و علاقه‌مندی‌هایتان می‌توانید بهترین را انتخاب کنید. هتل های قشم، مکان‌هایی مناسب با امکانات کامل برای مسافران هستند. در ادامه تعدادی از هتل های قشم را نام ببریم:
هتل های لوکس قشم: هتل ارم، هتل هانی، هتل آتامان، هتل آوینا، هتل آرتا و…
هتل های میان‌رده قشم: هتل الوند ۱، هتل آرمان، هتل سینگو، هتل شهریار و…
هتل های اقتصادی قشم: هتل آپارتمان وانیا، هتل مروارید و…
اگر به فضاهای سنتی و محلی علاقه دارید، می‌توانید در اقامتگاه‌های بومگردی اقامت کنید و ضمن آشنایی با زندگی بومی و آداب و رسوم مردم این منطقه، از طعم و مزه غذاهای محلی هم لذت ببرید. امروزه در روستاهای جزیره قشم، تعداد این اقامتگاه‌ها بسیار زیاد است.
اقامتگاه‌های بومگردی ناخدا امینی و علیشاهی در روستای طبل، اقامتگاه بومگردی تاخره در روستای سهیلی، اقامتگاه بومگردی هفت رنگو در روستایی به همین نام و اقامتگاه بومگردی کلورنگ در روستای دهخدا قرار دارند.
رستوران های قشم
جزیره قشم مجموعه‌ای از متنوع‌ترین رستوران‌های دریایی و بین المللی را دارد. صرف یک وعده غذای با کیفیت یا نوشیدنی مطبوع، در کنار سواحل زیبای خلیج فارس، در رستوران ها و کافه های قشم، زیبایی‌های سفرتان را دوچندان میکند.
رستوران قلعه، رستوران الوند و رستوران آبشار از رستوران‌های باکیفیت جزیره قشم هستند. رستوران‌های نعیم، امیران و دریا با منوهای گسترده و متنوع دریایی و ایرانی، فضاهایی لوکس و مدرن دارند و به نسبت باقی رستوران‌ها گران‌تر هستند.
رستوران خوان بوم، رستوران شب‌های دفاری از مقاصد متمایز و منحصر‌به‌فرد برای صرف غذا در قشم محسوب می‌شوند. از دیگر مکان‌هایی که می‌توانید در آن‌ها از خوردن غذا در قشم لذت ببرید، می‌توان به رستوران شب‌های طلایی قشم، رستوران محلی خاله، رستوران حاج غفور و فست فود لبنانی فطائر اشاره کرد.
حمل و نقل عمومی در قشم
سیستم حمل‌ونقل عمومی در قشم شامل تاکسی گردشی و تاکسی سرویس است. اتوبوس و مترو در قشم جایی ندارند. تاکسی‌ها نرخ بالایی ندارند؛ اما هزینه تاکسی دربست در قشم بالا است.
راهنمای سفر قشم
دسترسی به قشم به دو گونه هوایی یا زمینی صورت می‌گیرد. به‌دلیل قرار گرفتن این جزیره در جنوبی‌ترین نقطه ایران، فاصله آن با بیشتر نقاط کشور بسیار زیاد است و بسیاری افراد، سفر هوایی را ترجیح می‌دهند.
سفر هوایی به قشم
فرودگاه بین المللی قشم، در روستای «دیرستان» در مرکز جزیره قشم قرار دارد. از این فرودگاه هر روز در مسیر تهران و برخی از دیگر شهرهای بزرگ پرواز وجود دارد. از این جزیره پروازهایی به دبی نیز انجام می‌شود.
سفر زمینی به قشم
اگر تمایل به سفر زمینی به جزیره قشم دارید، بسته به محل اقامتتان باید به استان هرمزگان بروید. فاصله تهران تا قشم با گذر از بندر عباس در مسیر زمینی و طی ۳۰ کیلومتر دریایی از بندر عباس تا قشم، در حدود ۱۳۰۰ کیلومتر است.
برای سفر به قشم با خودروی شخصی باید مسافت ۱۴۵۵ کیلومتری را طی کنید. برای این کار باید خود را به بندر عباس برسانید و از آنجا با طی حدودا ۸۱ کیلومتر به بندر پل در شهرستان خمیر بروید. از این بندر با استفاده از لندی کرافت در عرض ۲۰ دقیقه به قشم خواهید رسید. بندر پل به بخش مرکزی جزیره قشم در بندر لافت، دسترسی دارد و شهر قشم در قسمت منتهی الیه شرقی این جزیره است؛ بنابراین برای رسیدن به شهر قشم، باید مسافتی را با وسیله نقلیه شخصی‌تان طی کنید،.
برای سفر به قشم با قطار، از برنامه‌های حرکت قطار در نزدیک‌ترین ایستگاه خود به بندر عباس مطلع شوید. پس از رسیدن به بندرعباس، با مراجعه به بندر مسافری شهید حقانی و اسکله قدیمی بندر عباس و خرید بلیط کشتی، به جزیره قشم خواهید رسید. از بندر عباس، دسترسی به شرق جزیره و شهر قشم وجود دارد.
پایانه‌های مسافربری در مراکز تمام استان‌ها و شهرستان‌های مختلف استان هرمزگان به بندر عباس اتوبوس دارند. بنابراین اگر قصد برنامه‌ریزی برای سفر به قشم با اتوبوس را دارید، می‌توانید با اتوبوسی از پایانه محل زندگی خود به بندر عباس بروید و ادامه مسیر را از اسکله شهید حقانی و از مسیر دریایی طی کنید تا به قشم برسید.
